Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αθλητικού Τύπου (ΠΣΑΤ) δημοσιεύει τις ομιλίες των προσκεκλημένων εισηγητών του 8ου Διεθνούς Σχολείου Αθλητισμού που διοργανώθηκε με επιτυχία στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας (ΔΟΑ), στην Αρχαία Ολυμπία, το τριήμερο 27-29 Οκτωβρίου 2021.
Η χρυσή Ολυμπιονίκης στα 400μ. εμπόδια, Φανή Χαλκιά, ήταν ομιλήτρια στην ενότητα «Η ισότητα των φύλων στον Αθλητισμό και τα ΜΜΕ – Παρίσι 2024» του 8ου Διεθνούς Σχολείου.
«Η διαδρομή της γυναίκας μέχρι το Παρίσι 2024» ήταν ο τίτλος της εισήγησης της Φανής Χαλκιά, της Λαρισαίας αθλήτριας που στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2004, στα 400 μ. εμπόδια, είχε φέρει χρόνο 52.82, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο, ενώ στον ημιτελικό σημείωσε Ολυμπιακό ρεκόρ με 52.77 και την 5η επίδοση όλων των εποχών στο αγώνισμα.
«Είναι σημαντικό να αναλογιστούμε τι έχει προηγηθεί και πόσο έχουν προσπαθήσει άλλες γυναίκες… έχουν ματώσει, έχουν κλάψει, έχουν πονέσει για να είμαι εγώ εδώ σήμερα και να μιλάω γιατί έχω τρέξει σε Ολυμπιακούς Αγώνες και νίκησα,» κατέθεσε η Ολυμπιονίκης Φανή Χαλκιά.
Αναλυτικά, η εισήγηση της Ολυμπιονίκη Φανή Χαλκιά στο 8ο Διεθνές Σχολείο του ΠΣΑΤ:
«Βρίσκομαι εδώ και ευχαριστώ πολύ τον ΠΣΑΤ και τον πρόεδρό του κύριο Γιάννη Θεοδωρακόπουλο, για την τιμή που έχω να βρίσκομαι εδώ, για να επισημάνω μια σειρά από γεγονότα των προσπαθειών πολλών γυναικών για να φτάσουμε στην ίση εκπροσώπηση αθλητών και αθλητριών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 2024, επιτέλους! Μετά από τόσα χρόνια, μετά από δύο Παγκόσμιους Πολέμους, φτάνουμε στην ημέρα που θα εκπροσωπούνται ισάριθμα οι άνδρες και οι γυναίκες στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι προσπάθειες των γυναικών ήταν πάρα πολλές, ενώ υπήρχαν και πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, για να συμμετέχουν οι γυναίκες στους Ολυμπιακούς Αγώνες και να έχουν τη θέση που τους αξίζει. Αυτό δεν ήταν πάντα εύκολο.
Επειδή βρισκόμαστε εδώ, στην Αρχαία Ολυμπία, σε έναν τόπο ιερό, πρέπει να αναφέρουμε ότι γυναίκες ποτέ δεν γινόντουσαν δεκτές, εκτός από την Ιέρεια, φυσικά είναι γνωστή η ιστορία της Καλλιπάτειρας που μεταμφιέστηκε σε άνδρα για να μπορέσει να δει τον γιο της να αγωνίζεται, για να προδοθεί από τον πανηγυρισμό της, όταν εκείνος νίκησε. Αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι ότι στην Αρχαία Ελλάδα μπορούσαν να υπάρχουν γυναίκες Ολυμπιονίκες, εφόσον ήταν κάτοχοι αλόγων και τα έστελναν με έναν ηνίοχο στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αρχαία Ολυμπία. Τότε, λοιπόν η γυναίκα αναδεικνυόταν Ολυμπιονίκης γιατί ο «χορηγός» ήταν ο Ολυμπιονίκης και ο ηνίοχος έπαιρνε την μάλλινη κορδέλα. Τον κότινο τον έστελναν στην ιδιοκτήτρια των αλόγων. Ήταν πιο σπάνιο. Συνήθως, οι άνδρες ήταν οι κάτοχοι των αλόγων, οι οποίοι έφεραν και τον πλούτο. Η πιο γνωστή Ολυμπιονίκης στους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν η Κυνίσκα, η κόρη του Αρχιδάμου, του βασιλιά της Σπάρτης και η ιστορία της έχει μείνει γνωστή ανά τα έτη.
Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, την παρθενική εμφάνιση, κάνει μία γυναίκα η οποία είναι σίγουρα άξια αναφοράς. Πρόκειται για μία γυναίκα από τη Σύρο, πάμφτωχη, η Σταμάτα Ρεβίθη. Ήταν χήρα, μεγάλωνε μόνη τα παιδιά της, προσπαθούσε να δουλεύει. Ήταν παραδουλεύτρα και παράλληλα πηγαινοερχόταν Αθήνα-Πειραιά για χαμαλίκι, παρ’ όλο που ήταν γυναίκα το 1896 στην Αθήνα. Έτσι, την είδαν και της πρότειναν να τρέξει στον Μαραθώνιο των Ολυμπιακών Αγώνων. Μεταξύ σοβαρού και αστείου φυσικά της το είπαν, αφού δεν είχε το δικαίωμα να συμμετέχει. Και πήγε και έτρεξε έναν άτυπο Μαραθώνιο, μήπως κάποιος συγκινηθεί μία ημέρα μετά τη δόξα του Σπύρου Λούη και της δώσει δουλειά στον Δήμο Αθηναίων. Έφτασε μέχρι τον Ευαγγελισμό, όπου τη σταμάτησαν οι κριτές και οι Ελλανοδίκες κι εκεί τέλειωσε άδοξα η κούρσα της. Είχε κάνει πεντέμισι ώρες, από τον Μαραθώνα έως τον Ευαγγελισμό, ένας χρόνος που έχει καταγραφεί. Πέραν από την αναφορά της στην Ιστορία, δεν κέρδισε τίποτα, δυστυχώς.
Το 1900 στο Παρίσι, συμμετείχαν 20 γυναίκες στο γκολφ και στο τένις. Μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, ο Πιερ ντε Κουμπερτέν ζήτησε από τη ΔΟΕ να ψηφίσουν νόμο, ώστε σταδιακά, από το 1912 και μετά θα απαγορευόταν η συμμετοχή των γυναικών κάθετα, σε όλους τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στη ΔΟΕ τότε θεωρούσαν πως ο αθλητισμός ήταν ο “καθρέφτης” της κοινωνίας και εφόσον στην κοινωνία τότε, οι γυναίκες δεν είχαν κάποια θέση, δεν έπρεπε να έχουν θέση και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, για να έχουν οι Αγώνες αξία. Από το 1925 και μετά, όταν ο Κουμπερτέν αποσύρθηκε από την προεδρία της ΔΟΕ, άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για τη συμμετοχή των γυναικών, αυξήθηκαν και το 1928 στο Άμστερνταμ μπήκαν τα αγωνίσματα στίβου, έγιναν τα 800μ., αλλά τότε δυστυχώς έπρεπε να αντιμετωπίσουν έναν άλλον παράγοντα που δεν τον είχαν σκεφτεί: τους δημοσιογράφους, οι οποίοι δικαίως γιατί αυτή ήταν η εικόνα έγραψαν στους “Times” της Νέας Υόρκης για το αγώνισμα των 800μ. των γυναικών πως «το γήπεδο ήταν διάσπαρτο με κακόμοιρα δεσποινάρια ασθμαίνοντα και απελπισμένα». Τόνιζαν δε πως οι θεατές άρχισαν να κλαίνε στην κερκίδα από την αγωνία τους για το αν θα τερμάτιζαν οι αθλήτριες και η ΔΟΕ τότε αποφάσισε να απαγορεύσει τα αγωνίσματα άνω των 200μ. για τις γυναίκες. Επανήλθαν δε μετά από 32 χρόνια.
Μέχρι που κάτι συναρπαστικό συνέβη, στο Λονδίνο, το 1948. Έχουν προηγηθεί οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1936 και του Χίλτερ στο Βερολίνο, όταν είχε απαγορεύσει στις γυναίκες να μένουν στο Ολυμπιακό χωριό. Το 1948, λοιπόν η Ολλανδή Φάνι Μπλάνκερς-Κοέν, μητέρα ούσα, κατακτά 4 χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου! Φανταστείτε ότι ακόμη και σήμερα μας φαίνεται περίεργο όταν ακούμε πως μια αθλήτρια έχει κάνει παιδιά και συνεχίζει να συμμετέχει σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακόμη και σήμερα, το 2021! Και η Φάνι Μπλάνκερς-Κοέν το έκανε σχεδόν έναν αιώνα πίσω. Ήταν 32 χρόνων, μητέρα και κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια. Νομίζω πως ήταν ένα διαμάντι στην Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, σχετικά με την επιμονή και την προσπάθεια των γυναικών. Η δόξα της υπήρξε σταθμός στον αθλητισμό των γυναικών.
Οι γυναίκες θα τρέξουν για πρώτη φορά στην Ιστορία στον Μαραθώνιο, το 1984, στο Λος Άντζελες. Εμένα μου φαίνεται σαν χθες! Είναι όντως πολύ κοντά. Στη Βαρκελώνη το 1992, Ολυμπιακοί Αγώνες… σταθμός για τον ελληνικό αθλητισμό και την υπέροχη Βούλα Πατουλίδου, είχε δημιουργηθεί για πρώτη φορά μία οργάνωση που ζήτησε, με πρόταση στη ΔΟΕ, ν’ αποκλειστούν από τους Ολυμπιακούς της Ατλάντα (1996) οι χώρες που απέκλειαν τις γυναίκες, κάτι που δυστυχώς δεν έγινε ποτέ. Στη Βαρκελώνη δεν είχαν στείλει 32 χώρες γυναίκες στις αποστολές λόγω απαγόρευσης, στην Ατλάντα πάντως ήταν μόλις 12 αυτές. Το 2000 στην Ατλάντα επίσημα πλέον μπαίνουν γυναίκες και στα λεγόμενα αντρικά αγωνίσματα οι γυναίκες, όπως παραδείγματος χάρη στην άρση βαρών.
Αυτό που θέλω να πω είναι πως σε όλη αυτή τη διαδρομή, σίγουρα έπαιξαν ρόλο οι μεγάλες εταιρείες και οι χορηγοί. Θεωρώ πως από τις εταιρείες και όχι από πρωτοβουλίες του αθλητισμού ξεκίνησε η ευρεία διάδοση των γυναικείων αθλημάτων. Ήδη από τη δεκαετία του ’70, είχε ξεκινήσει με το μάρκετινγκ στην Αμερική, γιατί οι εταιρείες ήθελαν να αυξήσουν το αγοραστικό κοινό τους. Είναι σημαντικό να αναλογιστούμε τι έχει προηγηθεί και πόσο έχουν προσπαθήσει άλλες γυναίκες… έχουν ματώσει, έχουν κλάψει, έχουν πονέσει για να είμαι εγώ εδώ σήμερα και να μιλάω γιατί έχω τρέξει σε Ολυμπιακούς Αγώνες και νίκησα. Τα 400μ. με εμπόδια γυναικών, για πρώτη φορά μπήκαν στο Λος Άντζελες, σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1984! Πολύ πρόσφατα. Και το 2024, στο Παρίσι θα φτάσουμε επιτέλους να έχουμε 50-50 εκπροσώπηση. Για εμένα η ιστορία των γυναικών δεν τελειώνει εδώ. Έχουμε πολλούς πολλούς αγώνες να δώσουμε ακόμη.
Ας μη συζητήσουμε για τις γυναίκες δημοσιογράφους… δεν υπήρχαν πουθενά.
Κλείνοντας θέλω να πω πως αγαπώ τις γυναίκες αθλήτριες και νιώθω πάντα φίλαθλος και θεατής, παρά αθλήτρια, γιατί πάντα ήμουν φίλαθλος και θεατής».
