Άρχισαν οι εργασίες του 35ου Συνεδρίου Αθλητικών Συντακτών Ελλάδας-Κύπρου (ΠΣΑΤ-ΕΑΚ), που διοργανώνουν ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αθλητικού Τύπου και η Ένωση Αθλητικογράφων Κύπρου σε Βυτίνα και Δημητσάνα.
Η πρώτη ενότητα του Συνεδρίου, με θέμα «Μια στάλα ιστορίας-Αθλητισμός και Αρκαδία» αναλύθηκε την Πέμπτη 20 Μαρτίου, μετά από την ολοκλήρωση της τελετής έναρξης, με συντονιστή τον Δημοσιογράφο και μέλος του ΠΣΑΤ, Σταύρο Κουκάκη.
Ο Κώστας Λάμπρου, πρόεδρος του Συνεδριακού και Πολιτιστικού Κέντρου Δημητσάνας, αναφερόμενος στο θέμα «Ηγετικές προσωπικότητες της Γορτυνίας», τόνισε: «Η Γορτυνία είναι γεμάτη αθλητικές και ιστορικές προσωπικότητες. Βρίσκεται όντως στην καρδιά της Πελοποννήσου και η Δημητσάνα είναι η έδρα της. Αποτελεί μια περιοχή πλούσια σε παράδοση, που έχει αναδείξει σπουδαίους ανθρώπους στους χώρους της επιστήμης, του πολιτισμού και του αθλητισμού. Έχουμε πρεσβευτές της Γορτυνίας σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι συνέδεσαν το αθλητικό ιδεώδες με το ήθος. Όσον αφορά τα πρόσωπα που κατάγονται από τη Δημητσάνα ιστορικά, είναι πολλά και όλα συντέλεσαν στην επίτευξη του σκοπού της Επανάστασης του 1821. Συγκεκριμένα, από την περιοχή κατάγονταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, που κρεμάστηκε από τους Τούρκους στη μεσαία πύλη του Πατριαρχείου, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο αρχιεπίσκοπος Δημητσάνας Φιλόθεος Χατζής, ο οποίος συνετέλεσε αποφασιστικά στην προπαρασκευή του αγώνα και κατατάσσεται ανάμεσα στους κληρικούς, στους οποίους το έθνος οφείλει ευγνωμοσύνη. Βοήθησε δε και στη σταθεροποίηση της λειτουργίας της Σχολής της Δημητσάνης, που ήταν το μόνο ίδρυμα πανεπιστημιακού επιπέδου της εποχής και λειτουργούσε ως Ακαδημία δασκάλων. Επίσης, οι αδερφοί Νικολής και Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος, μυημένοι στη Φιλική Εταιρία, παρήγαγαν και αποθήκευαν μπαρούτι. Η συμβολή τους ήταν τεράστια, αφού με δικά τους έξοδα ανακαινίστηκαν και εξοπλίστηκαν 14 μπαρουτόμυλοι. Ιστορικοί της εποχής αναφέρουν χαρακτηριστικά, ότι «μετέτρεψαν της περιουσία τους σε νίτρο και θειάφι». Μόνο τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης, οι Σπηλιωτόπουλοι προσέφεραν στην Πελοπόννησο 13.000 οκάδες πυρίτιδα, 3.500 οκάδες μολύβι και 804.320 φυσίγγια. Η Δημητσάνα είχε μορφωμένους ανθρώπους, λόγω της Σχολής και από εδώ προέρχονταν οι πολιτικοί και η γραμματεία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Αξίζει να αναφερθεί και η ιστορία της Κυριακής Μιτάκη, συζύγου του Μιχαήλ Ναύτη, μυημένου στη Φιλική Εταιρία, η οποία κάποια στιγμή άρχισε να ψάχνει τα έγγραφα του συζύγου της, που έφερνε κρυφά στο σπίτι. Τα σημειώματα ήταν κωδικοποιημένα και η Κυριακή άρχισε να κλαίει, νομίζοντας πως ο σύζυγός της είτε είχε εμπλακεί σε κύκλωμα Φραγκομασόνων είτε σε πολιτικές ίντριγκες, συνεπώς κινδύνευε από τους Τούρκους. Από το κλάμα της, ο Ναύτης ξύπνησε και τη βρήκε με τα έγγραφα στα χέρια. Με δεδομένο ότι είχε ορκιστεί να μη φανερώσει τίποτα και σε κανένα, η μόνη εύλογη λύση ήταν να τη σκοτώσει. Δεν μπορούσε, όμως, να το κάνει κι έτσι μάζεψε τα έγγραφα, κλείδωσε την Κυριακή στο δωμάτιο και όταν ξημέρωσε πήγε στα άλλα μέλη της Εταιρίας, ζητώντας τους να τη θυσιάσουν εκείνοι. «Είναι η γυναίκα μου και η μάνα των παιδιών μου, όμως πάνω από όλα έρχεται το συμφέρον της πατρίδας», τόνισε. Εκείνοι αποφάσισαν να μη τη σκοτώσουν, αλλά να τη μυήσουν στη Φιλική Εταιρία. Έτσι, η Κυριακή έδωσε όρκο και έγινε η απόλυτη φύλακας των εγγράφων και η πρώτη Φιλική. Τέλος, θα ήθελα να σας ενημερώσω πως σήμερα, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο πέρασε την ανακήρξη του ρολογιού της Δημητσάνας, σαν ιστορικό αρχαιολογικό μνημείο.
Η Αγγελική Μπίρη, Πρόεδρος της Κοινότητας της Δημητσάνας, αναφέρθηκε στις «Λαμπαδηδρομίες- Ο θεσμός των γυναικών στη Δημητσάνα», τονίζοντας ότι στόχος τους είναι η αναβίωση εθίμων. Όταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός σήκωσε το Λάβαρο της Επανάστασης, οι Δημητσανίτες ξεχύθηκαν στους δρόμους, με δάδες στα χέρια, για να διαδώσουν το χαρμόσυνο γεγονός, την πρώτη Ανάσταση του Έθνους. Έτσι, κάθε χρόνο, από το 2012 και μετά, παραμονή της Επανάστασης, συναντιούνται δύο ομάδες, μία από το νεκροταφείο και μία από την ιστορική οικία του Γρηγορίου του Ε’, αποδίδοντας τιμές τόσο στους νεκρούς όσο και στον πατριάρχη και κάνουν πορεία εντός της Δημητσάνας. Στο τέλος δίδεται ο όρκος των παληκαριών, ως αναπαράσταση, με την παρουσία χορευτικών συγκροτημάτων από όλη την Ελλάδα.
Ο Μιχάλης Αριστείδου, Β’ Γενικός Γραμματέας της ΕΑΚ αναφέρθηκε στην «Ελληνικότητα της Κύπρου και τη συμμετοχή της στην Επανάσταση του 1821». Επισήμανε τις ομοιότητες ανάμεσα στην κυπριακή και την αρκαδική διάλεκτο και τόνισε ότι οι δεσμοί ανάμεσα σε Κύπρο και Ελλάδα είναι πολλοί δυνατοί από πολύ παλιά. Η συμμετοχή των Κυπρίων στην ελληνική Επανάσταση μπορεί να αναλυθεί σε τρεις παραμέτρους. Η πρώτη αφορά στον εθελοντισμό και στους ανθρώπους που ξεκίνησαν από την Κύπρο μόνοι τους και ήρθαν στην Ελλάδα για να βοηθήσουν. Η δεύτερη στον οικονομικό παράγοντα, αφού ένας τέτοιος αγώνας δεν θα μπορούσε παρά να στηριχτεί στους έμπορους και τους λοιπούς ευκατάστατους, οι οποίοι βοήθησαν με χρήματα και προμήθειες. Η τρίτη στην εγκατάσταση και τη δημιουργία νέων κοινοτήτων στην Ελλάδα, αφού αρκετοί Κύπριοι, συνοδευόμενοι από ένα εθνικό αίσθημα, αποφάσισαν με την ανεξαρτησία να μεταναστεύσουν. Η Κύπρος δεν ευεργετήθηκε άμεσα από την ελληνική Επανάσταση, γιατί παρέμεινε υπό τουρκικό ζυγό έως το 1978, οπότε και δόθηκε στη Βρετανία ως αντάλλαγμα. Από έναν Αγώνα, βέβαια, δεν γίνεται να λείψουν ωφέλειες και συνέπειες. Στις ωφέλειες, αναφέρουμε την εθνική συνείδηση που μεγάλωσε και συνέβαλε στην ενότητα. Επίσης, οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές στην Ελλάδα έκαναν και τους Κύπριους να σκέφτονται έντονα την ιδέα της ανεξαρτησίας. Η συμμετοχή δε στην Επανάσταση ενέπνευσε καλλιτεχνικές και λογοτεχνικές δημιουργίες, που αντικατοπτρίζουν την αγάπη για την πατρίδα και τη διάθεση αντίστασης. Στα αρνητικά, παραμένει το γεγονός των διωγμών και της δήμευσης περιουσίας για εκείνους που συμμετείχαν. Το ερώτημα, σαφώς, παραμένει. «Πώς αγωνίστηκαν οι Κύπριοι στην ελληνική Επανάσταση?» Είναι ένα ερώτημα, για το οποίο δεν υπάρχει επίσημη καταγεγραμμένη απάντηση. Την εποχή εκείνη, η Κύπρος είχε 60.000 πληθυσμό. Από την Κύπρο περνούσαν τα καράβια της Επανάστασης για προμήθειες και χρήματα. Εκεί, προφανώς, έμπαιναν και Κύπριοι αγωνιστές, οι οποίοι έρχονταν στην Ελλάδα για να πολεμήσουν. Πρόκειται για ανθρώπους, κυρίως αναλφάβητους, οι οποίοι θεωρούσαν την Ελλάδα αναπόσπαστο μέρος της Κύπρου. Δεν επηρεάστηκαν, δηλαδή, από λόγιους ή νεωτερικές ιδέες, αλλά από την αγνή τους αγάπη για την Ελλάδα. Στο ιστορικό και αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών υπάρχει μια πολεμική σημαία που αναγράφει «Σημαία Ελληνική, Πατρίς Κύπρου», η οποία πιθανότητα να άνηκε σε Κύπριους αγωνιστές. Ας έρθουμε, τώρα, στην Πελοπόννησο. Ο ανηψιός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού, Νικολάος Θησέας, ήταν έμπορος στη Μασσαλία και το γραφείο του είχε γίνει κέντρο συλλογής εφοδίων και στράτευσης. Το 1822 ήρθε εδώ και πολέμησε για την απελευθέρωση. Ο Αγγελής Μιχαήλ υπήρξε επικεφαλής άλλης ομάδας αγωνιστών Κυπρίων και πάλι εδώ στην περιοχή. Ο Ιωάννης Σταυριανός, μυημένος στη Φιλική Εταιρία, είναι ο μοναδικός Κύπριος που άφησε απομνημονεύματα και αναφέρεται σε μάχες που έδωσε στην Τριπολιτσά, την Κόρινθο και το Ναύπλιο. Σύμφωνα με έγγραφα, και ο λογαχός Ιωάννης Κύπριος, συμμετείχε σε πολιορκίες και τραυματίστηκε. Η συμβολή των Κυπρίων ήταν πολύ μεγάλη. Στις 9 Ιουλίου (Ιουλιανές σφαγές), ο τότε Τούρκος διοικητής, στην προσπάθειά του να καταπνίξει το πνεύμα της Επανάστασης και στην Κύπρο, προχώρησε σε απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού στη Λευκωσία και αποκεφαλισμό των Μητροπολιτών Πάφου και Κερύνειας. Οι σφαγές είχαν ως στόχο τον «αποκεφαλισμό» της ορθόδοξης εκκλησίας και τις ακολούθησαν λεηλασίες και δημεύσεις περιουσιών.
Οι εργασίες του Συνεδρίου θα συνεχιστούν την Παρασκευή 21 Μαρτίου με ενότητες για το Eurobasket 2025, την Τεχνητή Νοημοσύνη και την εφαρμογή της στον Αθλητισμό, την κρίση στον Τύπο, τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τον Αθλητικό Τουρισμό.
Συνδιοργανωτές του συνεδρίου είναι ο Δήμος Γορτυνίας και η Περιφέρεια Πελοποννήσου. Το Συνέδριο πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Αναπτυξιακού Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αρκαδίας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.
Μεγάλοι Χορηγοί είναι οι Stoiximan+21 και Volton, χορηγοί οι «Λουξ», «ΣΑΕΚ Άλφα», «CPO Greece», «Κεντρική Κλινική Αθηνών», Γαλλικό κολλέγιο IdEF, «Hercules Group», «H Hotels Collection», «Bakalaros Group» και «Delousil».
Οι εργασίες του συνεδρίου μεταδίδονται σε live streaming με την υποστήριξη του Αθηναϊκού- Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, που αποτελεί χορηγό επικοινωνίας της εκδήλωσης μαζί με το «Action 24» και το «Netway».
-Φωτογραφικό υλικό από τον φωτορεπόρτερ Βασίλη Κουτρουμάνο
