Η ενότητα του Συνεδρίου, με θέμα την τεχνητή νοημοσύνη, αναλύθηκε το Σάββατο 4 Οκτωβρίου, με συντονιστή τον δημοσιογράφο και μέλος του Δ.Σ. του ΠΣΑΤ, Γιώργο Τραπεζανίδη.
Ο Γιάννης Σταματονικολός, επικεφαλής Ευρώπης Δικτύου Λύσεων για Βιώσιμη ανάπτυξη των ΗΕ, στην ομιλία του με τίτλο “Τεχνητή Νοημοσύνη και Βιωσιμότητα: Ο διπλός μετασχηματισμός του μέλλοντος”, ανέφερε:
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον τόσο για την βιωσιμότητα όσο και για την ΑΙ. Βλέπουμε ένα πολύ σαφές πάντρεμα. Η δική μου αρμοδιότητα είναι να ελέγχουμε 40 χώρες σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή σχετικά με τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά στη βιωσιμότητα, δηλαδή τις εκθέσεις που καταθέτουν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για τους δείκτες που πετυχαίνουν και την ίδια στιγμή το να χαράσσουμε τη στρατηγική μαζί, με τους επικεφαλής των σχετικών υπουργείων για είμαστε σίγουροι ότι το κλιματικό σχέδιο ακολουθείται. Έχοντας οργανώσει το μεγαλύτερο συνέδριο για την παραγωγή ΑΙ στη νοτιοανατολική Ευρώπη, ξέρω πολύ καλά τι σημαίνει να καλλιεργήσεις κάτι από το μηδέν (όπως αναφέρθηκαν οι προσπάθειες άνθισης του αθλητικού τουρισμού) και ταυτόχρονα να έχεις ανθρώπους να μιλάνε για θέματα που είναι ιδιαίτερα για την κοινωνία. Ζούμε σε μια εποχή, που δυο δυνάμεις καθορίζουν τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Από τη μια μεριά, η ανάγκη για βιωσιμότητα και ταυτόχρονα η τεράστια ανάπτυξη και παρείσφρυση της ΑΙ στην καθημερινότητά μας. Η πρώτη προκύπτει απο την κλιματική κρίση, την εξάντληση των φυσικών πόρων, τις κοινωνικές ανισότητες και την αυξανόμενη πίεση από πολίτες και θεσμούς να δημιουργήσουμε ένα πιο δίκαιο και πράσινο μέλλον. Η δεύτερη, προκύπτει από την τεχνολογική επανάσταση που ζούμε και είναι πολύ προσιτή στον κόσμο. Δεν είναι μια τεχνολογική επανάσταση που αναφέρεται σε βιομηχανία. Βρίσκεται στο κινητό μας, αλγόριθμοι που αναλύουν τεράστιο όγκο δεδομένων, συστήματα που βελτιστοποιούν την παραγωγή και την κατανάλωση και μηχανισμοί που κυρίως αλλάζουν τον τρόπο που εργαζόμαστε σε όλα τα επαγγέλματα. Αυτό που λέγαμε χαρακτηριστικά όταν διοργανώναμε το Συνέδριο που σας ανέφερα πριν ήταν πως μας φαινόταν περίεργο που σε ένα τεχνολογικό Συνέδριο βλέπαμε δικηγόρους, marketers, ανθρώπους δηλαδή που δεν είχαν άμεση σχέση με την τεχνολογία, να μιλούν για αυτή. Και αυτό γιατί την αξιοποιούν στην καθημερινότητά τους. Οι δύο δυνάμεις που ανέφερα πριν δεν δρουν ανεξάρτητα. Συναντώνται, αλληλοσυμπληρώνονται και διαμορφώνουν τον πυρήνα των εταιρικών στρατηγικών. Κι αυτό γιατί παρεισφρύουν και οι δύο στον τρόπο με τον οποίο καλούνται πολύ μεγάλες εταιρίες και κατ’επέκταση και οι πιο μικρές να διαμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο θα εξωτερικεύουν τη δράση τους. Αυτή η συνάντηση ονομάζεται διπλός μετασχηματισμός. Αυτό μπορείτε να το δείτε περισσότερο στην εκπαίδευση των εργαζομένων και των εκπαιδευτικών. Δεν μιλάμε για μια θεωρητική σύλληψη αλλά για μια πραγματικότητα που ήδη καθορίζει πως θα προοδεύσουν οι οργανισμοί. Αν μπορούμε να το θέσουμε σε όρους πιο πραγματιστικούς, η βιωσιμότητα έχει πάψει να είναι μια περιφερειακή δραστηριότητα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Η βιωσιμότητα έχει αναδειχθεί σε στρατηγικό πυλώνα. Νέες ρυθμιστικές απαιτήσεις, ιδίως στο κομμάτι της ΕΕ επιβάλουν διαφάνεια και ακρίβεια στην αναφορά των δεδομένων. Οι δε επενδυτές απαιτούν πλέον αποδειξεις και όχι διακηρύξεις. Συγκεκριμένα, υπάρχουν δεικτες στο χρηματιστήριο που μετρούν την απόδοση σε environmental social and governance. Οι κοινωνίες ζητούν απο τις επιχειρήσεις προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά συνάμα αξίες και υπευθυνότητα. Αυτές μεταφράζονται σε ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό σημαίνει ότι η στρατηγική μιας εταιρίας δεν μπορεί να καθορίζεται μόνο από τα οικονομικά μεγέθη, αλλά πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, τη σχέση με τις κοινότητες και τον κοινωνικό της ρόλο. Πριν μιλήσαμε για το πως ακριβώς μπορεί να αναπτυχθεί ο αθλητικός τουρισμός και είπαμε ότι δεν έχει οριστεί η κοινωνική βιωσιμότητα. Έχει οριστεί, απλώς είναι πολύ ακριβή για να υποστηριχθεί. Γιατί στην κοινωνική βιωσιμότητα μετράς την επίδραση που έχει μια δράση στην κοινωνία. Πώς αλλάζει τον τρόπο σκέψης. Πρόκειται για πολύ αφαιρετικές έννοιες που για να τις μετρήσεις, θα πρέπει να κάνεις benchmarking για να βλέπεις τι γίνεται στην αγορά ανά τακτά διαστήματα και ανά διαφορετικές χώρες, κοινώς πολύ δαπανηρό για να το κάνει κάποιος.
Η τεχνητή νοημοσύνη μετατρέπεται σε ένα εργαλείο παραγωγικότητας και στρατηγικού επιταχυντή, γιατί με τη δύναμή της αναλύει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Δίνει τη δυνατότητα σε οργανισμούς να προβλέπουν τάσεις, να εντοπίζουν κινδύνους, να σχεδιάζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Επιτρέπει τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής κατανάλωσης, τη μείωση της σπατάλης πόρων, τον καλύτερο σχεδιασμό των εφοδιαστικών αλυσίδων κλπ. Επιτρέπει δε πιο στοχευμένες αποφάσεις στον τομέα των επενδύσεων, λόγω των προβλέψεων που κάνει. Ο συνδυασμός τους, λοιπόν, αναδιαμορφώνει τις στρατηγικές. Η βιωσιμότητα θέτει τον προορισμό. Έναν κόσμο με λιγότερες εκπομπές, πιο υπεύθυνες εφοδιαστικές αλυσίδες, πιο δίκαιες κοινωνίες. Η τεχνητή νοημοσύνη παρέχει το όχημα, την ικανότητα δηλαδή να μετράμε με ακρίβεια, να προβλέπουμε με αξιοπιστία, να βελτιστοποιούμε σε πραγματικό χρόνο. Για πρώτη φορά οι επιχειρήσεις έχουν στα χέρια τους τόσο τον σκοπό όσο και το εργαλείο. Για αυτό έρχεται να αλλάξει ριζικά το πως σχεδιάζουν το μέλλον τους.
Δεν πρόκειται, λοιπόν, απλώς για προσαρμογές σε λειτουργίες. Πρόκειται για ένα νέο τρόπο χάραξης στρατηγικής. Οι εταιρίες που μέχρι χθες όριζαν τον εαυτό τους με βάση την κερδοφορία και τα οικονομικά μεγέθη, σήμερα καλούνται να το επαναπροσδιορίσουν αυτό με βάση την ανθεκτικότητα, τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα. Η στρατηγική δεν αφορά μόνο το πως θα κερδίσουμε αλλά το πως δημιουργούμε αξία που αντέχει στον χρόνο και σέβεται τον κόσμο γύρω μας.
Η τεχνητή νοημοσύνη ενώ μπορεί να βελτιώσει και να βοηθήσει στη μείωση των εκπομπών, στη βελτιστοποίηση των πόρων έχει και η ίδια ενεργειακό αποτύπωμα, το οποίο πολύ σπάνια μιλάμε. Η εκπαίδευση των μεγάλων αλγορίθμων απαιτεί πολύ μεγάλες ποσότητες ενέργειας και νερού. Επίσης, η χρήση μπορεί να εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες και να δημιουργήσει αποφάσεις, οι οποίες δεν είναι κατανοητές. Δεν είναι πολύ σαφές το γεγονός πως αν κάποιος σήμερα κάνει αίτηση σε μια θέση εργασίας, το πρώτο screening θα γίνει από ΑΙ και όχι από φυσικό πρόσωπο. Υπήρχε ενα παράδειγμα στη Νεβάδα, όπου μια εταιρία είχε βάλει ΑΙ να σκανάρει τις αιτήσεις. Το συγκεκριμένο ΑΙ είχε bias (ένα σύστημα που παράγει προκατειλημμένα αποτελέσματα) και απέρριπτε γυναίκες και μαύρες. Έδινε, δηλαδή, θετικά αποτελέσματα μόνο για άνδρες και λευκούς. Για αυτό και η ΤΝ πρέπει να συνοδεύεται από υπευθυνότητα. Γιατί έρχεται να βελτιώσει κάποια θέματα, αλλά αν δεν την έχουμε στη διαδικασία με σωστό τρόπο, μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα, από αυτά που θα λύσει.
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, να λειτουργεί με Ethics by design. Κοινώς να ενσωματώνει την ηθική στον σχεδιασμό της από την αρχή. Χρειαζόμαστε πλαίσια διακυβέρνησης, που διασφαλίζουν ότι οι αλγόριθμοι είναι διαφανείς, κατανοητοί και κυρίως λογοδοτούν. Χρειαζόμαστε ένα μοντέλο human in the loop, που σημαίνει ότι έχω τον αλγόριθμο που τρέχει κάτι, είμαι μαζί του σε όλο αυτό και παίρνουμε μαζί την απόφαση. Πολύ μικρό το ρίσκο να πάει κάτι λάθος. Το μοντέλο human on the loop σημαίνει ότι είμαι πάνω από τον αλγόριθμο. Κάνει όλη τη δουλειά κι εγώ απλώς πατάω οκ. Αν δεν είμαι σίγουρος και δεν έχω την κατάλληλη εκπαίδευση να ξέρω ότι αυτό που βγάζει είναι σωστό, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ο αλγόριθμος να λειτουργεί με δικό του τρόπο. Ειδικά, πλέον, που μιλάμε για το agentic AI, μια περίπτωση όπου θα καταλήξουν δύο ΑΙ να μιλάνε μεταξύ τους, αν δεν υπάρχει κάποιος να ελέγχει αυτή τη συνομιλία, υπάρχει κίνδυνος αυτό το μεταξύ τους να συνεχίζεται στο διηνεκές και να επαναλαμβάνουν διαρκώς το ίδιο λάθος.
Συνεπώς, ο διπλός μετασχηματισμός δεν αφορά την τεχνολογία ή το περιβάλλον, αλλά αφορά το πως ορίζουμε τη στρατηγική. Σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν, όχι μόνο το επόμενο τρίμηνο, όχι μόνο το επόμενο εξάμηνο, αλλά και την επόμενη δεκαετία. Δεν βλέπουν πλέον την ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον ως κόστος, αλλά ως ευκαιρία. Αξιοποιούν την ΤΝ για να γίνουν πιο αποδοτικές και την ίδια στιγμή πιο υπεύθυνες, ανθεκτικές, αξιόπιστες. Γιατί οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν τη βιωσιμότητα και την ΤΝ στη στρατηγική τους, αποκτώντας ταυτόχρονα ένα στρατηγικό πλεονέκτημα. Χτίζουν εμπιστοσύνη με τους πελάτες τους, προσελκύουν επενδύσεις, μειώνουν ρίσκα, ανοίγουν δρόμους στην ανάπτυξη. Αντίθετα, όσες το αγνοήσουν, θα δουν την αξία τους να μειώνεται και τη θέση τους να αποδυναμώνεται. Η πρόσκληση είναι μεγάλη. Ταυτόχρονα είναι πολύ μεγάλη η ευκαιρία που δίνεται στις επιχειρήσεις και στο δημόσιο τομέα. Γιατί η βιωσιμότητα μας δείχνει τον προορισμό και η τεχνολογία μας δίνει τα μέσα.
Ο διπλός μετασχηματισμός δεν είναι πολυτέλεια. Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται η εταιρική στρατηγική του μέλλοντος. Και είναι στο χέρι των εταιριών, της κοινωνίας και της κυβέρνησης να το αξιοποιήσει με σοφία, με υπευθυνότητα, με όραμα, ώστε να δημιουργήσει αξία που δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις, αλλά τις κοινωνίες και τους πολίτες. Γιατί μιλάμε για μια τεχνολογική επανάσταση που δεν αναφέρεται στις βιομηχανίες, αλλά βρίσκεται στα κινητά όλων μας.
- Το 12ο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο του ΠΣΑΤ διοργανώνεται σε συνεργασία με τον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Την προσπάθεια αυτή του ΠΣΑΤ στηρίζουν οι Μεγάλοι χορηγοί του «Stoiximan» και «Volton», καθώς και η εταιρεία «Λουξ». Χορηγοί επικοινωνίας είναι η «ΕΡΤ», το «ΑΠΕ-ΜΠΕ», το «Πρακτορείο FM 104.9» και η «netway».
