Στην ενότητα για τη θέση της Γυναίκας στον Αθλητισμό, ο συντονιστής πρόεδρος της ΕΑΚ Ηρόδοτος Μιλτιάδους, έδωσε τον λόγο στην Κάλλη Χατζηιωσήφ, Αντιπρόεδρο ΚΟΕ και Εκπρόσωπο του Υπουργού Παιδείας και Αθλητισμού Κύπρου.
Θα προσπαθήσω να δώσω μια άλλη διάσταση, κυρίως γιατί πιστεύω πως για να διαγράψουμε την πορεία μας στο μέλλον, θα πρέπει να αναζητήσουμε λίγο το παρελθόν μας. Θα ξεκινήσω με κάποια ιστορικά παραδείγματα, όπως την περίπτωση της Αθηναίας που πηγαίνει στη Σπάρτη περιποιημένη, αριστοκρατικά ντυμένη για να συναντήσει τη χήρα του Λεωνίδα, τη Μυρτώ. Με σκωπτική διάθεση τη ρωτά αν είναι αλήθεια πως στη Σπάρτη κυβερνούν οι γυναίκες τους άνδρες. Λαμβάνει την απάντηση «βεβαίως κυβερνούν οι γυναίκες τους άνδρες, γιατί μόνο η Σπάρτη γεννά πραγματικούς άνδρες». Αυτό αποτελεί την απόλυτα φεμινιστική φράση, που χωρίς να αναφέρεται στο ποιος κατέχει την εξουσία, γίνεται υπόμνηση πως η γυναίκα αποτελεί τη θηλυκή αρχή του σύμπαντος. Τη βάση για τη δημιουργία της κοινωνίας. Η γυναίκα γεννά και αν πάψει να γεννά, παύει και η κοινωνία. «Δια γυναικώς πηγάζει τα κρείττω», λόγια της Κασσιανής όταν προκλήθηκε. Ένα ακόμη παράδειγμα αποτελεί η Καλλιπάτειρα, κόρη Ολυμπιονίκη. Ήταν η πρώτη γυναίκα, που κατάφερρε να σπάσει το άβατο και να παρακολουθήσει αγώνες, ως μάνα και προπονήτρια του γιου της, θέλοντας να τον θαυμάσει. Περιφρονώντας την απαγόρευση και την απειλούμενη ποινή του θανάτου, μεταμφιέστηκε σε άνδρα και εισήλθε στον αγωνιστικό χώρο. Προδόθηκε, όμως, από τον υπέρμετρο ενθουσιασμό της για τη νίκη του γιου της, έπεσε η χλαμύδα και φάνηκε το στήθος της. Ωστόσο δεν της επεβλήθη θανατική ποινή, γιατί η οικογένειά της είχε βγάλει σειρά Ολυμπιονικών. Η τόλμη της, όμως, να διεκδικήσει, αποτέλεσε πηγή πολλών λογοτεχνικών εμπνεύσεων. Συνεχίζω με την αγανάκτηση της Καλυψούς στην Ομήρου Οδύσσεια, ίσως το πρώτο φεμινιστικό κήρυγμα. Όταν ο Ερμής της έφερε το μήνυμα να αφήσει τον Οδυσσέα να φύγει, εκείνη του απάντησε «έτσι πάντα κάμνετε οι Θεοί, επιτρέπετε σε εσάς να ζείτε με θνητές, αλλά όταν μια θεά ζει με θνητό, δείχνετε τη βαριά σας τιμωρία». Και παρήλθαν 20 αιώνες, χωρίς την εφαρμογή στην πράξη της πρωτοποριακής- για την εποχή εκείνη -χριστιανικής διδαχής «ουκ ένι Ιουδαίος, ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ, πάντες γαρ υμείς εις έστε εν Χριστώ Ιησού». Και λέχθηκε σε μια κοινωνία που η γυναίκα εθωρείτο “res”, δηλαδή πράγμα και τα 9/10 της κοινωνίας ήταν δούλοι.
Μετά από αιώνες σκοταδισμού και συντηρητισμού για τον γυναικείο αθλητισμό, η γυναίκα ως αθλήτρια ποτέ δεν έγινε δεκτή στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαότητας. Ο διαχρονικός αποκλεισμός της γυναίκας από τα αθλητικά δρώμενα συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα, στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ως συνεπακόλουθο του γενικότερου αποκλεισμού και του περιθωριακού της ρόλου. Παράδειγμα, εδώ, η τολμηρή Μελπωμένη Ρεβύθη, η πρώτη Ελληνίδα μαραθωνοδρόμος, η οποία διένυσε την ίδια απόσταση με τον Σπύρο Λούη, αλλά δεν της επετράπη να εισέλθει στο στάδιο και να τερματίσει, γιατί η συμμετοχή της δεν ήταν σύμφωνη με το πνεύμα των αγώνων. Και μόλις το 1928, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, επίσημα πια, αποφάσισε να εντάξει τις γυναίκες στο πρόγραμμα των αγώνων, αφού βεβαίως προηγήθηκε η δήλωση του αναβιωτή των Ο.Α. Βαρώνου Πιέρ ντε Κουμπερτέν, «η συμμετοχή των γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι κάτι μη πρακτικό, χωρίς κανένα ενδιαφέρον, λανθασμένο και άκρως αντιαισθητικό». Δεδομένο για τον Κουμπερντέν, ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια καθαρά ανδρική υπόθεση, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την περιρρέουσα τότε ατμόσφαιρα. Ευτυχώς, δεν εισακούστηκε. Έτσι, μέσα σε έναν αιώνα, από τη μηδενική συμμετοχή των γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, η συμμετοχή των γυναικών σήμερα ανήλθε στο 50%, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού. Μέσα σε έναν αιώνα. Διαβάζουμε στον Ζορμπά του Καζαντζάκη, τη γνωστή φράση «Μα είναι και η γυναίκα άνθρωπος, αφεντικό». Παράλληλα, παρακολουθούμε τη βράβευση της Σιμόν Βέιλ, της πρώτης προέδρου της Ευρωπαϊκής Βουλής από τα ΜΜΕ της χώρας της, με το βραβείο «Άνδρας της χρονιάς». Ούτε καν δεν αλλάχθηκε ο τίτλος του βραβείου. Απέναντι στα προαναφερθέντα, ο αθλητισμός, όμως, στο βάθρο των αιώνιων αξιών του, ένωσε ανθρώπους. Καταξίωσε όσους πίστεψαν και αφιερώθηκαν στον αγώνα τον καλό. Ανέδειξε την αριστεία με τα αδιαμφισβήτητα μετρήσιμα κριτήριά του. Και κατάργησε την όποια διάκριση και τον όποιο αποκλεισμό. Αγκάλιασε στους αγωνιστικούς στίβους και τα δύο φύλα, ισότιμα. Συνεπώς, ο αθλητισμός μπορεί να θεωρηθεί καταλύτης στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, στην επίτευξη της ισότητας και στην εξάλειψη κοινωνικών προκαταλήψεων και στερεοτύπων. Προσωπικά έχω μεγαλώσει σε μια οικογένεια που δεν έζησε τη διάκριση μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, αφού έτυχα δύο αδελφών κι εγώ το ενδιάμεσα ηλικιακά κορίτσι. Παρόλο που οι γονείς μου ήταν ανοιχτά μυαλά για την εποχή τους, ζορίστηκαν πολύ όταν αποφάσισα να πάω στο γήπεδο και ιδιαίτερα όταν απογοήτευσα τα όνειρά τους και με δική μου απόφαση μπήκα στα ΤΕΦΑΑ αντί στη Νομική. Αυτή ήταν και η πρώτη μου επανάσταση σε δύσκολες εποχές. Ο πατέρας μου ερχόταν και με παρακολουθούσε στο γήπεδο, προφανώς για προστασία και μόνο. Όταν διαμόρφωσα, λόγω προπόνησης, αθλητικό κορμί, είχα ακούσει από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα συγγενών και οικογενειακών φίλων άβολους χαρακτηρισμούς, λόγω των ιδιαίτερα ανεπτυγμένων μυών στο σώμα μου. Όταν παντρεύτηκα στα 24 μου, οι γονείς μου έλεγαν «ευτυχώς που το παιδί παντρεύτηκε νωρίς», νομίζοντας ότι θα έμενα «στο ράφι». Διορίστηκα στην εκπαίδευση και απέκτησα δυο παιδιά. Παράλληλα, όμως, κυνηγούσα με πάθος την επαγγελματική μου ανέλιξη και καριέρα σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους χώρους για την εποχή εκείνη. Πολύ γρήγορα μπήκα στα διοικητικά συμβούλια πολλών αθλητικών ομοσπονδιών, στην Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή, στον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού και πάντα η μοναδική γυναίκα στην παρέα. Ταξίδεψα, ως αρχηγός αποστολής των εθνικών μας ομάδων, σχολικού και εξωσχολικού αθλητισμού, σε πολλές χώρες. Αμφισβητήθηκα, όμως, αν η γυναικεία μου φύση θα μπορούσε να «κουμαντάρει» αποστολές, που κάποιες ξεπερνούσαν και τα 200 άτομα. Ευχαριστώ πάρα πολύ όσους με αμφισβήτησαν και όχι τόσο όσους με πίστεψαν. Γιατί αυτοί που με αμφισβήτησαν, με δυνάμωσαν και με πείσμωσαν, ώστε να αναδείξω ακριβώς το αντίθετο. Δηλαδή, την αξία και την ικανότητα ως άτομο και όχι ως γυναίκα. Η γυναίκα, που επιλογή της είναι να ασχοληθεί με τα όνειρά της, με τα κοινά, με την πολιτική, με τις επιχειρήσεις ή με τον αθλητισμό και ταυτόχρονα να είναι κόρη για τους γονείς της, σύζυγος για τον άνδρα της και μητέρα για τα παιδιά της, τελικά κρατά πολλά καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη. Κι εύκολα διερωτάται κανείς με αυτούς τους πολλούς ρόλους, ποιο θα σπάσει πρώτο. Στη δική μου περίπτωση, η οποία έχει επαληθευτεί από την ίδια τη ζωή μου και για αυτό το μοιράζομαι μαζί σας, είναι ότι μια γυναίκα μπορεί με τον σωστό προγραμματισμό, με δυναμισμό, αντοχές και αυτοπεποίθηση, αλλά και με την κατανόηση και στήριξη από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και είναι πολύ σημαντικό αυτό, να μη σπάσει κανένα καρπούζι. Και μια προσωπική κατάθεση. Διάβασα, μορφώθηκα, πάλεψα. Όχι για να ταυτιστώ ή για να νικήσω τον άνδρα, αλλά για να ξεπεράσω τον ίδιο μου τον εαυτό, κυνηγώντας τη δική μου αυτοπραγμάτωση. Υποτίθεται πως θεσμικά και συνταγματικά σε δημοκρατικές κοινωνίες τα δικαίωματα της γυναίκας είναι κατοχυρωμένα. Έχουμε, όμως, πολύ δρόμο για να είναι παγκόσμια αποδεκτά. Εμείς οι γυναίκες αποτελούμε τον μισό πληθυσμό της υφηλίου. Και παρότι στον αγωνιστικό αθλητισμό, η συμμετοχή είναι 50%, εντούτοις η συμμετοχή τους σε ηγετικές θέσεις και σε κέντρα λήψης αποφάσεων είναι και πενιχρή και καταθλιπτική. Σημαντική παραβίαση βασικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας και παραδοξότητα να παραμένει αναξιοποίητο το μισό από το σύνολο του δημιουργικού ανθρώπινου δυναμικού. Είναι παράλληλα απαξιωτικό να εξοστρακίζεται και να μην μπορεί να συμβάλλει το μισό του πληθυσμού της υφηλίου στη μοίρα και στις τύχες της ανθρωπότητας. Τι απώλεια, αλήθεια, εγκεφαλικής σκέψης και ενέργειας! Αποτελούμε, όντως, εμείς οι γυναίκες μια ανεκμετάλλευτη πηγή κοινωνικού κεφαλαίου. Στην προσπάθεια, λοιπόν, να επιχειρήσουμε αλλιώς, ο Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού συμπορεύεται με την εθνική στρατηγική για την ισότητα των φύλων (τελευταία στρατηγική 24-26 της αγαπημένης μου Επιτρόπου Τζώσης Χριστοδούλου) υλοποιώντας σειρά δράσεων, που για πρώτη φορά περιλαμβάνει συγκεκριμένη στρατηγική με τίτλο «Φύλο και Αθλητισμός». Προχώρησε στη θεσμοθέτηση ανά διετία Πρέσβειρας για την ισότητα των φύλων στον Αθλητισμό, ώστε να δημιουργηθούν πρότυπα γυναικών και να δίνεται φωνή στις γυναίκες (και κορίτσια) αθλήτριες, προκειμένου να γίνει ένας θετικός κύκλος ενδυνάμωσης. Επιπρόσθετα, ο ΚΟΑ τροποποίησε τον νόμο μέσω τον καταστατικών των ομοσπονδιών, ώστε να συμπεριληφθούν διατάξεις, οι οποίες ανοίγουν δρόμο στις γυναίκες να διεκδικήσουν ηγετικές θέσεις και να βρεθούν στα κέντρα λήψης αποφάσεων, καταρρίπτοντας αναχρονιστικές στερεότυπες αντιλήψεις ότι οι αποφάσεις για τον αθλητισμό αφορούν μόνο άνδρες. Επειδή η ασφάλεια των παιδιών στον αθλητισμό, αγοριών και κοριτσιών, δεν είναι διαπραγματεύσιμη, ο ΚΟΑ εφαρμόζει οδηγό προστασίας και ευημερίας σε συνεργασία με τις αθλητικές ομοσπονδίες, καθώς και εγχειρίδιο πρόληψης, ενημέρωσης, αναγνώρισης και διαχείρισης περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών, με σαφείς κατευθυντήριες γραμμές και με νομοθεσίες. Εφαρμόζει διεθνή προγράμματα, όπως το Safe Sport Allies, το Start to Talk, το Safe Karting Officer για ασφαλή αθλητισμό και μόλις πρόσφατα το All in Plus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όλα αυτά μαζί διαγράφουν μια νέα πνοή ελπίδας και αλλαγής κουλτούρας, κοινωνικής συνοχής και έμφυλης ισότητας. Ειδικότερα στις γυάλινες θέσεις της κορυφής της αθλητικής πυραμίδας και τις αποκαλώ γυάλινες, γιατί η αποδοχή υπάρχει και έχουμε κάνει τεράστια βήματα, αλλά όταν ακουμπήσεις γυάλινη κορυφή, εκεί σπάει. Τελειώνοντας, όταν ο εθνικός μας ποιητής στους Ελεύθερους Πολιορκημένους στιχουργούσε «θαυμάζω τις γυναίκες μας και στο όνομά τους μνέω», επικέντρωνε τον θαυμασμό του στην κατεξοχήν αρετή των γυναικών της εποχής τότε, την υπομονή. Λοιπόν, τα χρόνια της υπομονής έχουν λήξει. Είναι η ώρα, την γυναικεία υπομονή να αντικαταστήσει η διεκδικητική επιμονή. Γιατί έχουμε τεράστια ευθύνη εμείς οι γυναίκες, γιατί πρέπει να διεκδικούμε. Συμπληρωματικά κλείνω, με τον λόγο ενός μεγάλου ποιητή μας, του Κωστή Παλαμά: «Γυναίκα, αν θες αντρίκια να δουλέψεις για τον ξεσκλαβωμό σου, δεν φτάνει να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι στον νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει συνήθεια, κέρδος, πρόληψη. Και κάψε και του παλιού καιρού τα παραμύθια κι ας είναι όμορφα, μια για πάντα κάψε».
Οι εργασίες του Συνεδρίου θα συνεχίσουν με ενότητες για τα fake news και το πείραμα της Αχαϊας και τις συνεργασίες Ελλάδας-Κύπρου.
Συνδιοργανωτές του συνεδρίου είναι ο Δήμος Γορτυνίας και η Περιφέρεια Πελοποννήσου. Το Συνέδριο πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Αναπτυξιακού Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αρκαδίας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.
Μεγάλοι Χορηγοί είναι οι Stoiximan+21 και Volton, χορηγοί οι «Λουξ», «ΣΑΕΚ Άλφα», «CPO Greece», «Κεντρική Κλινική Αθηνών», Γαλλικό κολλέγιο IdEF, «Hercules Group», «H Hotels Collection», «Bakalaros Group» και «Delousil».
Οι εργασίες του συνεδρίου μεταδίδονται σε live streaming με την υποστήριξη του Αθηναϊκού- Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, που αποτελεί χορηγό επικοινωνίας της εκδήλωσης μαζί με το «Action 24» και το «Netway».
-Φωτογραφικό υλικό από τον φωτορεπόρτερ Βασίλη Κουτρουμάνο
